Windpark Goyerbrug
In het coalitieakkoord was afgesproken om Windpark Goyerbrug te heroverwegen en te onderzoeken of er wellicht nog andere keuzes te maken waren. Er stonden in de raadsvergadering van 20 september dus twee onderwerpen centraal. In de eerste plaats de uitkomst van de heroverweging. Daaruit bleek dat alsnog beslissen dat het windpark niet doorgaat niet mogelijk meer is. Een bittere pil voor inwoners die hoopten dat het park niet door zou gaan. De grootste opbrengst uit de Heroverweging was wel dat de voltallige raad nu begreep dat de komst van het windpark onvermijdelijk is geworden.
Daarmee kwam het tweede onderwerp centraal te staan. Tegen welke voorschriften mag het windpark dan in productie worden genomen? De rechter had bepaald dat gemeenten zich daarbij niet mogen baseren op algemene landelijke regels. Dat dit een beladen onderwerp betreft was duidelijk. Veel inwoners uit ’t Goy kwamen op dinsdag en donderdag op de fiets naar het gemeentehuis, om duidelijk te laten merken dat ze voor duurzaamheid zijn, maar zorgen hebben over de overlast die de windmolens gaan veroorzaken.
De gemeente Houten is dit voorjaar door de Raad van State opgedragen om niet langer te wachten met de besluitvorming. Als de raad niet voor 12 oktober een beslissing had genomen op de vergunningaanvraag, dan zou een dwangsom in rekening worden gebracht voor elke dag vertraging.
De gemeente Houten moest nu zelf specifieke plaatsgebonden normen gaan vaststellen voor windmolengeluid, slagschaduw en externe veiligheid. Veel fracties in de gemeenteraad, waaronder ook NatúúrlijkHouten hadden dat liever anders gezien en de landelijke normen afgewacht. Immers wat zijn goede normen? Kan de gemeenteraad dat wel zelf bepalen?
De rechter verbood verder uitstel. Met de beslissing in de gemeenteraad van deze week duurt het nog enkele maanden tot de definitieve beslissing komt. Minimaal drie maanden later dan de rechter acceptabel vond. Langer wachten vond de fractie niet verantwoord, een rechterlijke uitspraak moet worden gerespecteerd, is het standpunt van NatúúrlijkHouten. Dat vonden ook alle oppositiepartijen. Moties en amendementen van ITH, SGP en de VVD die zouden leiden tot verder uitstel van de besluitvorming, haalden het daarom niet.
Het college heeft zich bij de vergunningverlening (uiteraard) laten adviseren door deskundigen. De deskundigen adviseerden een geluidsnorm van 47Lden overdag en 41Lden ’s nachts. Het college kwam met 46Lden en 40 Lden. Uit het advies van de verschillende onderzoeksbureaus bleek dat je amper verschil kunt horen tussen 47 en 46db. Hinder blijft immers hinder. De inwoners vlak bij de windmolens houden ernstige overlast, maar ontvangen wel een compensatiebedrag. En voor de inwoners in de dorpskern van ’t Goy zijn de molens zover weg dat ze die 1db verschil niet zullen ervaren als betere bescherming. Maar die vermindering van 1 db leidt wel tot een extra rendementsverlies (de molens staan vaker stil), waardoor de windmolens zoveel energie minder opwekt, als 1400 huishoudens per jaar gemiddeld genomen aan energie verbruiken. De deskundigen berekenden dat bij de verlaging met 1db er slechts één ernstig gehinderde minder zou zijn. Dit was reden voor NatúúrlijkHouten om een amendement te steunen, waarbij de geluidsnorm weer terugging naar wat de deskundigen hadden geadviseerd: 47db. Voor wat betreft de slagschaduw stemde NatúúrlijkHouten mee met het collegevoorstel van 0 uur slagschaduw per dag, omdat daar een goede onderbouwing door de deskundigen was gegeven.
Zie hieronder de raadsbijdrage door Tijm Corporaal, woordvoerder NatúúrlijkHouten voor dit thema.
RAADSBIJDRAGE
Voorzitter, burgers van Houten, collega’s in de raad,
Het is een understatement om te zeggen dat windmolens een beladen onderwerp is. In de coalitie-onderhandelingen was het daarom onderwerp van gesprek. Hoe hiermee om te gaan? Windenergie is duurzame energie maar er is ook weerstand. Dat was voor ons de reden om “JA” te zeggen tegen een heroverweging waarbij gekeken werd of er in dit stadium van de besluitvorming nog mogelijkheden zijn om andere keuzes te maken, maar met de afspraken en onder de voorwaarden om onze duurzaamheidsdoelstellingen te halen, aan de RES te voldoen en dat we als gemeente niet tot grote compensatiekosten worden gedwongen vanwege het niet nakomen van eerder genomen besluiten.
Die heroverweging vonden wij belangrijk. Goyerbrug is een complex dossier. Natúúrlijk is het zo dat niet iedereen vond dat die heroverweging nodig was. Daar is NH het niet mee eens. Een heroverweging is nooit verkeerd, als je daardoor goed weet waar je aan toe bent.
NatúúrlijkHouten is blij met de snelheid en voortvarendheid waarmee het nieuwe college de heroverweging heeft laten plaatsvinden. Dit was ook nodig, want de Raad van State heeft de gemeente veroordeeld om opnieuw op de vergunningaanvraag te beslissen en het college daartoe een termijn gesteld. Uitspraken van rechters hebben wij te respecteren. Anders komen wij op een hellend vlak terecht. En om het zwaar te zeggen, anders wordt er geknaagd aan de wortels van de rechtsstaat. Wij willen dus dat de gemeente zich houdt aan rechterlijke uitspraken en daarnaar handelt. Sterker, de gemeente moet hierin voorbeeld zijn!
Het juridisch advies dat de gemeente Houten bij de heroverweging ontving (van AKD) is klip en klaar: er is geen weg terug! Er zijn indringende vragen gesteld, waarbij zelfs de optie van stoppen is onderzocht. De antwoorden zijn duidelijk. De gemeente kan niet terug en moet de vergunningaanvraag van de Goyerbrug afhandelen! Daarnaast zien wij geen reëel alternatief voor Goyerbrug.
Die alternatieven lopen alleen al vast omdat de vergunningprocedures voor eventuele alternatieven, (dus andere windturbines, mini-turbines en zonnevelden) niet tijdig kan worden doorlopen. En dan nog los van het feit dat we niet alleen met zonnevelden toekunnen - een mix van zon en wind is wenselijk - de netcongestatieproblematiek en ook buiten beschouwing gelaten een eventuele financiële claim.
Het is dus klip en klaar. We kunnen en willen op grond van de heroverweging niet anders dan doorgaan op de ingeslagen weg.
Wij snappen dat dit een grote teleurstelling is voor inwoners en partijen die gehoopt hadden op andere uitkomsten. Voor hen was het een soort laatste strohalm. Wij snappen dat het voor hen dus een bittere pil is. We hebben echter de realiteit onder ogen te zien, hetgeen betekent dat we zullen instemmen met de het raadsvoorstel om over te gaan tot een verdere inhoudelijke beoordeling van de verklaring van geen bedenkingen.
Ontwerp vergunning en Verklaring van geen bedenkingen
Dan kom ik bij het tweede onderwerp: de vergunningverlening en het afgeven van een verklaring van geen bedenkingen. Houten is door de rechter veroordeeld om specifieke plaatsgebonden normen vast te stellen voor windmolengeluid, slagschaduw en externe veiligheid.
NatúúrlijkHouten had liever gehad dat er landelijk was besloten aan welke normen windparken voortaan moeten voldoen. De gemeenteraad van Houten koos er in oktober 2021 voor te willen wachten op de landelijke normen. Dit voornemen werd door de rechter op 25 mei jl onderuit gehaald. Houten moet voor 12 oktober een nieuw besluit nemen op straffe van een dwangsom.
Eerder in mijn bijdrage gaf ik al aan dat wij als overheid een voorbeeldfunctie hebben in het gevolg geven aan uitspraken van de rechter en dat wij daaraan veel waarde hechten. Wij zijn daarom blij dat we nog voor de wettelijke termijn als gemeenteraad een besluit kunnen nemen.
Duurzame energie is dringend noodzakelijk. Daarover zijn steeds meer partijen het eens. De klimaatverandering gaat harder dan we voorheen hebben ingeschat. De verwachte toekomst is al aangebroken, zonder dat we er klaar voor zijn. Meer energie opwekken is noodzakelijk maar we lopen echt al achter de feiten aan. NatuurlijkHouten vindt het uiterst belangrijk dat het Nationale Programma Regionale Energie Strategie voortvarend wordt uitgevoerd. Ook zonder de oorlog in Oekraïne hadden we al geen tijd te verliezen. Nu is er echter een urgentie bijgekomen: we kunnen niet langer rekenen op fossiele energie, terwijl we wel energie nodig hebben om onze welvaart te kunnen behouden.
Windmolens zorgen voor hinder. Als je in een rustige woonomgeving woont en er komt een snelweg, fabriek of spoorlijn vlak bij je woning dan is dat niet fijn. Jaarlijks ervaren duizenden burgers van Nederland dat hun woongenot verminderd, door nieuwe ontwikkelingen. Dat is voor de betrokkenen natuurlijk heel vervelend. Hoe moet je daarmee omgaan? Als je weet dat de hinder die mensen ondervinden van windmolens (indirect) ook andere gezondheidsklachten kan veroorzaken (bron RIVM/factsheet juli 2021) mag je er dan wel aan beginnen?
Tegenover dat soms grote nadeel voor direct omwonenden staan maatschappelijke opbrengsten. Voor windmolens is dat bijvoorbeeld duurzame energie, waarbij we tegelijkertijd de afhankelijkheid van vervuilende en klimaatverandering veroorzakende fossiele brandstof verkleinen. De GGD stelde tijdens een presentatie bij ons bezoek aan windpark Autena (Jeroen den Hartog) dat zij bij de beoordeling van windmolens ook de brede context wil zien. Mensen in Nederland gaan ruim een jaar eerder dood door luchtvervuiling. Windmolens dringen luchtvervuiling door verbranding van fossiele brandstof terug en dragen dus ondanks de lokale hinder bij aan gezondheidswinst voor alle Nederlanders.
Alleen als je er dichterbij woont koop je daar niet zoveel voor. Dat is ook de reden dat van de initiatiefnemer inspanningen worden verwacht om de direct omwonenden die ernstige hinder kunnen verwachten te compenseren. Dat is bij windpark Goyerbrug ook gebeurd.
Door de initiatiefnemer is voor windpark Goyerbrug voor overlast als gevolg van slagschaduw een norm van 14 uur per jaar gedurende maximaal 20 minuten per dag aangevraagd. Deze norm was gebaseerd op het Activiteitenbesluit. Wij moeten ons nu afvragen of dit een redelijke norm is.
Hoe kunnen wij als gemeenteraadsleden en lekenbestuurders dit nu doen? Het is in dit soort situaties zeer gebruikelijk dat de gemeente zich laat ondersteunen door externe deskundigen en de adviezen van deze deskundigen overneemt. De Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) bijgestaan door Pondera Consult hebben de gemeente geadviseerd. Zij komen tot de conclusie dat de aangevraagde norm van 14 uur per jaar ruimtelijk aanvaardbaar is. Wij zouden deze norm dus kunnen overnemen. Tegelijkertijd stelt Pondera dat er ook argumenten gevonden kunnen worden om een lagere norm vast te stellen. Zo kunnen windmolens tegenwoordig relatief snel (binnen ca 1,5 minuut) stilgezet worden. Bovendien zijn er andere windparken waar ook met minder dan 14 uur slagschaduw wordt gerekend. Zo komen de deskundigen tot een norm van 6 uur per jaar met max. 20 minuten per dag.
Het College neemt het advies van de deskundigen niet over en kiest voor 0 uur slagschaduw per jaar. Het is ongebruikelijk om als lekenbestuur het advies van deskundigen in de wind te slaan. Alleen in dit geval zijn er wel mogelijkheden. De adviseurs hebben aangegeven dat er hiermee 147 woningen extra worden beschermd en dat het opbrengstverlies relatief beperkt is. Bovendien lezen we in de stukken dat er meer windparken zijn die inmiddels uitgaan van 0 uren slagschaduw, terwijl het rendementsverlies voor de initiatiefnemer van deze maatregel zeer beperkt is.
NatúúrlijkHouten kan het besluit van het College daarom wel volgen. Toch hebben wij er nog enkele vragen over. Wethouder, wekt u met 0 uur slagschaduw niet de verkeerde verwachting? Als de windmolens er eenmaal staan draait dan alles op dag 1 naar behoren? Is er geen inregeltijd nodig?
Dan kom ik bij het moeilijkste onderwerp: geluid.
De norm voor geluid is volgens ons nog lastiger vast te stellen. Ik ben een vogelaar en als ik met vrienden ga vogelspotten hoor ik geluiden die andere vogelaars niet horen. En ik ben meestal niet gek. Die geluiden zijn er. Maar de hond die mijn ouders vroeger hadden, hoorde weer veel meer dan ik. Als het om geluid gaat moeten wij nog meer uitgaan van gewogen gemiddelden. Van wat ons door deskundigen wordt aangeraden. We zijn in Nederland gewend het geluid weer te geven in decibel. In de decibelberekening nemen we het hele geluidsspectrum op van hoge tonen én van laagfrequent geluid. Er bestaan in de Nederlandse wetgeving geen aparte normen voor hoge of lage tonen.
Door de initiatiefnemer is een norm van 47 dbLden aangevraagd en voor de nacht Lnight 41db. LBP Sight heeft in opdracht van de initiatiefnemer onderzocht of een norm van 47db Lden ruimtelijk aanvaardbaar is in Houten. De RUD en Pondera bevestigen dit in hun rapportages.
Het college wil verder gaan dan het deskundigenadvies. Dat verbaasd ons. Als het aantal db. Verminderd wordt van 47db naar 46db overdag en van 41db naar 40db ’s nachts zal nog steeds sprake zijn van hinder. Deskundigen zeggen dat je amper verschil kunt horen tussen 47 en 46db. Hinder blijft hinder. Maar die vermindering van 1 db leid wel tot een extra rendementsverlies van ca. 6% Dat is meer dan 4 Gwh en s meer dan één windmolen aan de veerwagenweg per jaar produceert.
Het voorstel van het college zou voor de inwoners die ernstige hinder ervaren geen verbetering betekenen. Het voorstel leidt tot 0,8, zeg maar 1 ernstig gehinderde minder. Dat weegt niet op tegen de opbrengst voor ca. 1400 huishoudens! (à 3250kwh per jaar). NH begrijpt niet dat het college op eigen houtje en in weerwil van de adviezen van de deskundigen deze belangenafweging heeft kunnen maken. We horen graag van de wethouder op grond van welke feitelijke onderbouwing het college dit besluit rechtvaardigt. Wij zijn immers opgedragen om lokale normen op te stellen in aanvulling op onze besluitvorming vorig jaar.
We zien niet in dat er ten aanzien van geluid nu een andere norm kan worden vastgesteld dan de reeds eerder bepaalde 47db. We zien dit niet, juist omdat de adviseurs hebben aangegeven dat 47db voor deze locatie inderdaad een goede lokale norm is.
Voorzitter ik rond af. De tribune zit vol met inwoners die de molens eigenlijk niet willen, en met bezorgde mensen die bang zijn voor de gevolgen van de plaatsing van grote molens als gevolg van klachten in andere plaatsen. Zo draaien er sinds begin 2019 in windpark Spui in De Hoekse Waard 5 molens met een tiphoogte van boven de 200m. In de afgelopen 3 jaar zijn er 1299 klachten binnengekomen bij de OmgevingsDienst Zuid-Holland-Zuid. (bron website OZHZ). Dat kan en mag je niet negeren. Tegelijkertijd, deze klachten waren afkomstig van 70 inwoners. Er zijn ernstig gehinderden en die moet je compenseren, maar wij geloven niet dat de mensen in ’t Goy en in Culemborg massaal geluidhinder gaan ervaren doordat er sprake is van de hogere molens of door laagfrequent geluid. En omdat er in Nederland geen aparte norm voor laagfrequent geluid bestaat kunnen wij die niet gaan opleggen als deskundigen zeggen dat de Norm van 47db acceptabel is. Als wij dat dan in Houten wel zouden doen dan missen onze normen een rechtmatige basis. Daarom gaat NatúúrlijkHouten daarin niet mee. Wat we wel kunnen doen is ervoor zorgen dat de afgegeven geluidnormen ook goed gewaarborgd worden en daarvoor dienen SGP en GroenLinks een mede door ons ondertekende motie in.
Van de wethouder begrepen wij tijdens de RTG dat alle nieuwe inzichten die tijdens de periode van de behandeling van zienswijzes beschikbaar komt – dus ook eventuele aanvullende normen van de landelijke overheid - meegenomen zullen worden bij de afgifte van de definitieve vergunningsaanvraag. Daarnaast verwachten wij dat er bij de plaatsing van de windmolens ook goede monitoring zal plaatsvinden op onverwacht optredende overlast. We horen graag van de wethouder hoe deze monitoring zal worden ingericht.
Hartelijk dank voor de aandacht.
Namen de Fractie van NatúúrlijkHouten, Tijm Corporaal
Dit artikel delen: